Van koude ontvangst naar warm afscheid
Een paar jaar geleden kwam ik bij een familie om de uitvaart van hun vader te bespreken. Ik werd door een van de vele kinderen binnengelaten en naar de woonkamer gebracht. Iedereen was verdrietig en druk met elkaar in gesprek. Iedere familie gaat anders met emoties om en het is aan ons, uitvaartverzorgers, de kunst om hierin structuur te brengen. Maar hier was het lastig: van geen van de kinderen kreeg ik aandacht.
Het voelde heel vreemd. Ik observeerde de situatie en korte tijd daarna probeerde ik de aandacht van de kinderen te krijgen. Na wat heen en weer gepraat kreeg ik uiteindelijk toch alle kinderen om de tafel. Ik vroeg of hun moeder nog in leven was. Zij vertelden dat moeder op haar slaapkamer was en af en toe zou komen kijken, maar dat de kinderen de uitvaart van pa mochten regelen. 9 kinderen met partners en kleinkinderen.
De kinderen wilden tijdens de kerkdienst de kist graag openlaten. Zo had de familie het gevoel dat pa nog steeds in hun midden was. Dit was niet gebruikelijk in de betreffende kerk, maar ik legde de vraag van de familie voor aan de voorgangster. Zij had geen bezwaar tegen een open kist tijdens de kerkdienst. Ik opperde wel bij de kinderen dat ik, voordat de dienst zou beginnen, een mededeling zou doen. Ik gaf in die mededeling aan dat de kist zou worden binnengedragen zonder deksel. Zo konden mensen zelf de keus maken of zij wilden kijken. Ook bij de communie-uitreiking konden de genodigden beslissen of zij wel of niet naar voren zouden komen. De open kist stond tenslotte op de plek bij het altaar waar de communie werd uitgedeeld.
Het werd een bijzondere uitvaartdienst waarbij de familie heel betrokken was en een actieve rol speelde. Tijdens het nagesprek haalde ik nog even het moment aan waarop de familie mij het gevoel gaf dat ik niet zo welkom was. Ze zeiden: âtoen wij je voor de eerste keer zagen, waren wij erg verdrietig. Jij kwam de dood bevestigen en dat vonden wij verschrikkelijk. Later heb je ons bijgestaan en advies gegeven zoveel je kon. Dat gaf ons een goed gevoel.â Achteraf heeft ieder kind mij een persoonlijk bedankje geschreven. Tussen de emoties bij binnenkomen en weer weggaan zat bij deze familie een verschil van 180 graden.
Leo